Op 14 november vond de themabijeenkomst ‘Geldzorgen bespreekbaar maken in de huisartsenpraktijk’ plaats, georganiseerd door De Achterstandsfondsen. Hieronder lees je kort over de problematiek, de cijfers over schulden, ervaringen én oplossingen uit de praktijk.

Ervaringen uit de praktijk

Emine Alp is ervaringsdeskundige bij de Armoedecoalitie. Feia Hemke is huisarts in de Utrechtse wijk Overvecht. Daarnaast is ze onderzoeker bij Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen. Zij deelden tijdens deze bijeenkomst hun ervaringen. Hoe is het om schulden te hebben? En hoe kun je dit als huisarts herkennen en bespreekpaar maken?

De tips van Emine:

• Niet iedereen is zich bewust van diens eigen financiële situatie. Een directe vraag zoals: ‘zijn er schulden?’ is niet altijd de oplossing. Een goede vraag is bijvoorbeeld: ‘pieker je weleens?’.  
• Niet iedereen kent de oplossingen die er zijn of weet dat je dit óók bij de huisarts kunt aankaarten. 

De tips van Feia:

• Ga het gesprek aan met je patiënt. Deze praatplaten en video’s kunnen daarbij helpen. 
• Kijk of je een multidisciplinair overleg kunt starten. Zo kun je overleggen wat een goede plek voor een doorverwijzing is voor jouw patiënt. 

Stress door geldzorgen

Feia Hemke doet ook onderzoek naar de invloed van stress op de gezondheid. Armoede en geldzorgen zijn een van de belangrijkste oorzaken van stress. Feia legt uit wat stress precies is. Sommige vormen van stress zijn goed, bijvoorbeeld als je iets eet dat niet goed is. Dat spuug je dan direct uit. Chronische stress is nooit goed. Geldzorgen kunnen leiden tot chronische stress. En dit doet veel met je lijf. Je kunt vermoeid raken, of hoofdpijn krijgen. Je kunt bijvoorbeeld een korter lontje krijgen. En het kan zijn dat je dingen minder goed onthoudt We weten steeds meer over stress. Je kunt dit bijvoorbeeld doorgeven aan kinderen. Het kinderbrein is nog in ontwikkeling, het is belangrijk om in gezinnen stress te voorkomen.  
 
Het duurt gemiddeld 5 jaar voordat iemand met geldzorgen hulp krijgt. De schulden zijn dan gemiddeld zo’n 40.000 euro. Er zijn gemiddeld 17 schuldeisers. Hoewel het een lastig gesprek kan zijn, bijvoorbeeld door schaamte, is het toch belangrijk dat je dit als huisarts bespreekbaar maakt. Start een open gesprek. Je kunt bijvoorbeeld aangeven dat dit een veelvoorkomend probleem is. Om vervolgens te vragen: speelt dit misschien bij jou ook? Geldzorgen komen in alle lagen van de samenleving voor.

Maak gebruik van deze praatplaten en video’s. Hiermee kun je uitleggen hoe stress werkt in je lijf.  

Hoe werkt schuldhulpverlening?

Anna Custers is lector Armoede Interventies aan de Hogeschool van Amsterdam. Ze doet onderzoek naar de aanpak van schulden. In de afgelopen jaren is er steeds meer aandacht gekomen voor ‘bestaanszekerheid’. Dit is een breed begrip. Onder andere van invloed is je positie op de arbeidsmarkt, je kans op een goede gezondheid en het kunnen vinden van een passende woning. Op meerdere gebieden staat de bestaanszekerheid onder druk.  
 
Op dit moment zijn er ruim 600.000 huishoudens met problematische schulden. Dit is 3 keer zo veel als 30 jaar geleden. Nog geen 5% van deze huishoudens zit in een schuldregeling met kwijtschelding. De overheid is de grootste schuldeiser. We zien een kleine daling in inkomensarmoede, maar dit vergroot nog niet de bestaanszekerheid.  

Effectieve interventies

Er zijn door het heel het land veel verschillende interventies. Er wordt weinig onderzoek gedaan naar hoe succesvol deze interventies zijn. Toch zijn er wel succesfactoren te onderscheiden: 

• Geef vertrouwen aan de inwoner 
• Zorg voor vaste hulpverleners  
• Maak hulp breed beschikbaar en toegankelijk  
• Zorg voor een integrale aanpak.

Oplossingen: Schuldhulpmaatje

Schuldhulpmaatje is een voorbeeld van een informele organisaties. Het werkt met vrijwilligers, deze maatjes helpen mensen die financiële zorgen hebben. Schuldhulpmaatje zoekt een match tussen de vrijwilliger en de deelnemer. De schuldhulpmaatjes zijn er in alles fases van een schuldentraject, voor een officieel traject, tijdens en ook na de schuldhulpverlening. Uniek in Leiden is dat huisartsen patiënten doorverwijzen naar Schuldhulpmaatje. Dit is voor de patiënt een laagdrempelige manier om hulp te krijgen.

Wil je meer weten over deze bijeenkomst? Klik hier.